India Morning News
हिंदू संस्कृतीतील प्रकाशोत्सव दिवाळी2025 कार्तिक अमावस्या तिथीला साजरा होतो. ‘दीपावली’ अर्थाने दीपमाळिकांनी उजळलेला हा सण दुष्काळानंतरच्या समृद्धीचा प्रतीक आहे. प्राचीन काळापासून घरे-रस्ते दीपांनी सजवले जातात. मुख्य उद्देश– अंधारावर प्रकाश, दुष्टावर सज्जन, दारिद्र्यावर समृद्धीचा विजय! पाच दिवसांचा उत्सव– धनत्रयोदशी, नरकासुरवध, लक्ष्मीपूजन, बालिप्रतिपदा, भाईदूज. प्रत्येक दिवस सकारात्मक मूल्ये शिकवतो.
धार्मिकदृष्ट्या भगवान राम अयोध्येत परतल्याचा आनंद, कृष्णाने नरकासुरवध केल्याचा विजय, लक्ष्मीपूजनाने धनधान्य कामना. सामाजिकदृष्ट्या कुटुंब एकत्र, गोड पदार्थ, शुभेच्छा. आता पर्यावरणस्नेही दिवाळी– नैसर्गिक दिवे, प्रदूषणमुक्त!
लक्ष्मीपूजन
अमावस्या रात्री मुख्य विधी. धन-सौभाग्यदायिनी मातेची पूजा. घरस्वच्छ, चंद्रकोर रांगोळी, लक्ष्मी-गणपती प्रतिमा. सोन्याच्या वस्तू, सात पदार्थ
(कमळ-अक्षता-दूध-दही-घी-मिठाई), दीपप्रज्वलन, ‘ॐ श्रीं ह्रीं श्रीं महालक्ष्म्यै नमः’ जप. वैज्ञानिक– अंधारात दीपाने सकारात्मक ऊर्जा! धन म्हणजे आरोग्य-ज्ञान-सदाचार.
पाडवा (बालिप्रतिपदा)
कार्तिक शुक्ल प्रतिपदा. कृषी उत्सव! शेतकऱ्यांसाठी नव्या पिकांचा आनंद. विष्णू-बळी कथा; दानशील राजा बळीचा सन्मान. महाराष्ट्रात मुंबई बाजारसमितीत माणकचंद उत्सव, घोड्यांची शर्यत, बैलजोडी स्पर्धा. नवधान्य भोजन, उत्तरादान. विक्रम संवत वर्षारंभ! एकता-निसर्ग जोड, शेतकरी समस्यांकडे लक्ष.
त्रिक संदेश
दिवाळीने प्रकाश, लक्ष्मीपूजनाने समृद्धी, पाडवाने नववर्ष आशा. धार्मिक-आर्थिक-सामाजिक संतुलन! जगभर भारतीय सांस्कृतिक वारसा जपतात. आधुनिक आव्हान– प्रदूषण-व्यावसायिकता टाळा, पर्यावरणपूरक सण साजरा करा. हे त्रिवेणी संगम जीवन समृद्ध करेल!
इंडिया मॉर्निंग…
